LİSTE

Plaklardaki Fenerbahçe

18 Ocak 2020 Cumartesi

Son dönemlerde plaklar yeniden müzikseverlerin hayatına girmişken biz de bugüne kadar yayınlanmış Fenerbahçe plakları arasında bir gezintiye çıkalım. Şu anda her biri koleksiyon malzemesi olan ve pek çoğunu bulması oldukça zor olan bu plaklar Fenerbahçe kültürünün zenginliğinin de bir göstergesi niteliğindedir. Bu plaklar, bir yandan Fenerbahçe adına yazılmış şarkıları, marşları bize dinletirken diğer yandan da önemli maçların, gollerin anlatımlarını bugünlere taşıyarak bir belgesel işlevi de taşımaktadır.

Elbette Fenerbahçe adına yazılmış ve kayıt altına alınmış eserler bunlarla sınırlı değil. Kah kaset döneminden, kah dijital kayıt döneminden pek çok eser mevcut. Her birini farklı yazılarda ele alacağız. Şimdi, sadece Fenerbahçe için yapılmış plakların* dünyasına bakalım.

1- Dünyanın İlk Şampiyonluk Plağı (1931)

Fenerbahçe, 1929-30 İstanbul Ligi mücadelesinde yenilgisiz şampiyonluğa ulaşmış ve aynı yıl ilki düzenlenen İstanbul Şildi Şampiyonluğu'nu da finalde Beşiktaş'ı 2-1 yenip kazanarak oldukça etkileyici bir sezon geçirmiştir. Dönemin kulüp yöneticileri, bu sezonun bir hatırası olarak o günlerin ünlü bestekarlarından Muallim Kazım (Uz) Bey’e bir marş hazırlatır. Fenerbahçe Şampiyonluk Hatırası ismiyle taş plağa basılan marş, dünyada da bir kulübün şampiyonluğu için basılmış ilk plak olma özelliğini taşır. Suzinak makamında bestelenen marşın sözleri de Muallim Kazım Bey'e aittir. 78 devirli plağın arka yüzünde de yine Muallim Kazım Bey'in kendi bestesi olan Sarsam Seni Bir Lahza isimli eser bulunmaktadır. Gazetelerde 26 Mayıs 1931 günü yayımlanan ilanda, “Şampiyon takımın büyük muvaffakiyeti şerefine, maruf bestekarlarımızdan Muallim Kazım Bey’in bestelediği methiye bir hatıra olmak üzere Odeon plaklarına okunmuştur. Fenerbahçe Şampiyonluk Hatırası” ifadesine yer verildi.

Marş, Fenerbahçe'ye olan sevgiyi dile getirdikten sonra dönemin kadrosundan Zeki Rıza Sporel, 'Ala' lakaplı Alaaddin Baydar, Muzaffer Çizer, Mehmet Reşat Nayır, Cevat Sayid, Firuzan Şansal, 'Büyük' lakaplı Fikret Arıcan, Rıza Nemlioğlu, Niyazi Sel, Kadri Göktulga ve Sadi Çoban'ı sayarak bu isimleri tarihe işlemiştir. Marşın sözleri şu şekildedir:
 
Fenerbahçe Şampiyonluk Hatırası
Sarı saçlı lacivert
Ruhumuzun dilberi
Can elinden biz ona
Aşık olsak da yeri
Zeki, Ala, Muzaffer
Reşat, Cevat, Firuzan
Fikret, Rıza, Niyazi
Kadri, Sadi her biri
Şimdi bunlar selveri
Fenerbahçe şefleri

2- Vasfi Uçaroğlu Orkestrası (1965)

Fenerbahçe, 1964-65 sezonunda şampiyonluğu kazanırken oynadığı otuz maçın sadece bir tanesini kaybederek yeşil sahalarda adeta fırtına gibi esmişti. Vasfi Uçaroğlu Orkestrası da üst üste kazanılan ikinci şampiyonluk için plak doldurarak bu başarıyı unutulmaz bir şekilde tarihe taşımıştı. Ezgi Plakları imzasıyla çıkan 45'lik plağın ilk yüzünde Vasfi Uçaroğlu Orkestrası tarafından çalınan "Şampiyonlar Şarkısı" adlı parça bulunmaktaydı. Söz ve bestesi Halit Kıvanç ile Turgut Dalar'a ait olan şarkıyı Selâhattin Tansel seslendirmişti.

Şampiyonluk Şarkısı'nın sözleri şu şekildeydi:

Hop hop, top top top
As as as, pas pas pas
Tut tut tut, şut şut şut
Goooooooooool...

Engelleri aşıyor
Zaferleri taşıyor
Dört bir yandan yükselen hey
Tempolarla coşuyor

Ya ya ya şa şa şa Fenerbahçe çok yaşa
Ya ya ya şa şa şa Fenerbahçe çok yaşa

Paslar yerini buldu
Ağlar gollerle doldu
Bu yıl da Fenerbahçe
Yine şampiyon oldu

Ya ya ya şa şa şa Fenerbahçe çok yaşa
Ya ya ya şa şa şa Fenerbahçe çok yaşa

Plağın ikinci yüzünde ise o sezon atılmış 15 gol Halit Kıvanç'ın anlatımıyla kayıt altına alınmıştı. "Fenerbahçe golleri bütün kalelerde. Şampiyonluk golleri bütün filelerde." sözleriyle başlayan kayıtta sezonun ilk maçı olan Beykoz maçında Ziya Şengül'ün ayağından kazanılan  ilk golden şampiyonluğun kazanıldığı Hacettepe maçındaki galibiyet kapısını açan Osman Göktan'ın golüne kadar 15 gol anlatılmaktadır.

Plağın ikinci yüzü olan "Şampiyonların 15 Golü" isimli kayıtta sırasıyla şu goller anlatılmaktadır:

Beykoz maçında Ziya Şengül'ün, İstanbulspor maçında Hüseyin Yazıcı'nın, Feriköy maçında Ogün Altıparmak'ın, İzmirspor maçında Şükrü Birand'ın, Ankara Demirspor maçında Şeref Has'ın, PTT maçında Aydın Yelken'in, Altınordu maçında Ziya Şengül'ün, Ankaragücü ve Altay maçlarında Şenol Birol'un, Gençlerbirliği maçında Ogün Altıparmak'ın, Göztepe maçında Aydın Yelken'in, Galatasaray maçında Yıldırım İper'in, Beşiktaş maçında Ziya Şengül'ün, Şekerspor maçında Yüksel Gündüz'ün ve Hacettepe maçında Osman Göktan'ın golleri.

3- Balkan Kupası ve Şampiyon Fenerbahçe (1968)

Fenerbahçe'nin 5 kupalı efsanevi 1967-68 sezonunda kazanılan kupalardan bir tanesi de Balkan Kupası'ydı. Bu kupa, bir Türk takımının kazandığı ilk resmi uluslararası kupa olması açısından oldukça önemliydi. Fenerbahçe,1966-67 sezonunda Balkan Kupası'nda finale çıkmış ve finalde Yunanistan'ın AEK takımıyla karşılaşmıştı. İlk maçı Yunanistan'da 1-0 kaybeden Fenerbahçe, ikinci maçı 1-0 kazanmış ve o dönemin kuralları gereği şampiyonun belirlenmesi üçüncü maça kalmıştı. Üçüncü maç, 30 Mayıs 1968'de İstanbul'da oynanmış ve Fenerbahçe maçı 3-1 kazanarak kupayı müzeye götürmüştü.

Şampiyonluk anısına Tükel Plak tarafından "Şampiyon Fenerbahçe" ismiyle 45'lik bir plak çıkartılmıştı. Plağın bir yüzünde sözleri Zeki Tükel'e bestesi Rüştü Demirci'ye ait olan "Şampiyon Fenerbahçe" şarkısı bulunmaktaydı. Necati Karakaya'nın sesinden Fenerbahçe'nin ilk golünün anlatımıyla başlayan kayıtta ilk golden sonra şarkı başlamakta ve şarkının ortasında yine Necati Karakaya, Fenerbahçe'nin ikinci ve üçüncü gollerini anlatmaktaydı. Üçüncü golden sonra şarkı devam ederek kayıt sona ermekteydi. Kaydın tamamı şu şekildedir:

Necati Karakaya'nın ilk golü anlatımı:

Fenerbahçe, Balkan Kupası finalinde AEK karşısında. Fenerbahçe maçı Yavuz, Şükrü, Levent, Selim, Ercan, Yılmaz, Ogün, Nedim, Abdullah, Ziya, Yaşar tertibiyle oynuyor. Oyunun henüz ikinci dakikası, Selim frikik atıyor. Topu dikti, gerildi, şandel gönderdi, Ogün gerilerden koştu geldi, bir kafa şutu, top filelerde, Fenerbahçe 1-0 galip duruma yükseldi.

Şarkı:

Fenerbahçe gol atıyor, gençler (kızlar) bayram yapıyor
Şampiyon Fenerbahçe, gönüllerde yatıyor
Kanaryalar uçtular, sahalarda coştular
İnce zarif paslarla (şutlarla) altın goller attılar
Levent, Şükrü, Ercan'dan, güzel pas gelir Can'dan
Ogün, Ziya, Yaşar'dan, bir gol de Yılmaz'dan
Nedim, Selim gol atıyor, Hülya bayram yapıyor
Şampiyon Fenerbahçe, Gönüllerde yatıyor

Necati Karakaya'nın ikinci ve üçüncü golleri anlatımı:

Şimdi maçın otuz üçüncü dakikası. Selim zarif çalımlarla ceza sahasına girmek istiyor. AEK defansı düşürdü Selim'i. Selim kendi faulünü kendi çekiyor. Atışını yaptı, top süzülüyor, Yılmaz yükseldi havaya, fişek gibi bir kafa vuruşu, top AEK kalesinde, gol, goll!

Maçın altmış dokuzuncu dakikası. Sahanın yıldızı Selim. Topu Ogün'e gönderdi. Ogün topu sağ ayağıyla kaldırdı, müthiş bir sol vurdu. AEK kalecisi Sarafeidis seyrediyor topu. Gol, golll! 3-0, Fenerbahçe galip durumda ve Balkan şampiyonu. Altın bir yıl yaşıyor Fenerbahçe. Fenerbahçe uluslararası bir kupa kazandı.

Şarkının devamı:

Tatlıdır çalımları, Molnar'dır hocaları,
Şampiyon Fenerbahçe, topladı kupaları
Şerefli Fenerbahçe, Yavuz geçilmez kale
Dörtlü şampiyonluğu yazsın tarih deftere
Fenerbahçe tur atıyor, gençler (kızlar) bayram yapıyor
Şampiyon Fenerbahçe, gönüllerde yatıyor

Plağın diğer yüzünde ise yine Rüştü Demirci'nin seslendirdiği söz ve bestesi Tunç Bulay'a ait "İlle de İstanbul" isimli şarkı yer almaktadır.

4- Halit Kıvanç'ın Manchester City (1968)

Futbolda 60'lı yıllarda elde edilmiş en büyük başarılardan biri, Fenerbahçe'nin Şampiyon Kulüpler Kupası'nda İngiltere şampiyonu Manchester City'yi elemesiydi. İngiltere'deki maçtan golsüz beraberlikle dönen Fenerbahçe, 2 Ekim 1968 gecesi İstanbul'daki rövanş maçında ilk yarıyı yenik kapamasına rağmen rakibini 2-1 yenerek büyük bir destana imza atıyordu. Bu destanı ölümsüzleştirmek adına iki farklı plak şirketi de kolları sıvamış, o gün yaşanan coşkuyu bugünlere kadar taşımıştı.

Çalışmalardan ilki, Ezgi Plakları tarafından daha önce çıkartılmış olan plağın tekrardan basımıydı. Bu tekrardan basımda plağın ilk yüzündeki Vasfi Uçaroğlu Orkestrası'nın çaldığı "Şampiyonlar Şarkısı" aynen durmuş fakat arka yüzde bulunan Halit Kıvanç'ın 1964-65 sezonundaki şampiyonluğa ait "Şampiyonların 15 Golü" kaydı yerine "Yerinden Kaydedilen Sesle Fenerbahçe Manchester City Maçı - Halit Kıvanç Anlatıyor" isimli kayıt basılmıştı. Plağın kapağında da eski kaydın ismi üzerine yeni kaydın isminin yazılı olduğu bir kağıt yapıştırılmıştı.

Kayıt, Halit Kıvanç'ın "Maalesef değerli dinleyiciler, maalesef, çok büyük ümitlerle geldik Mithatpaşa Stadı'na, şu anda hemen söyleyeyim, henüz ümitlerimizin zamanı kaybolmuş değil ama, hiç de beklenmez bir gol, hatta gol pozisyonu olmayan bir anda kalemize kaydedilen bir gol, Türk şampiyonunu, İngiliz şampiyon karşısında, birinci yarıda yenik düşürdü. Evet, burası Mithatpaşa Stadı, karşınızda Halit Kıvanç... Futbol tarihimize altın harflerle yazılacak bir zaferin hikayesiydi bu. İkinci yarıya üzgün fakat ümitli başlamıştık." sözleriyle başlıyor ve gollerin ve önemli pozisyonlarının anlatıldığı ikinci yarının sesli bir özeti sonrası şöyle son buluyordu:

Evet, evet, evet maç bitti. Türk şampiyonu galip. Fenerbahçe ikinci turda değerli dinleyiciler. Fenerbahçe, İngiliz şampiyonu Manchester City'yi, Mithatpaşa'da, 2 ekim 1968 gecesi yendi. Hem de eze eze yendi. Fenerbahçe,... Hayır, Türk şampiyonu, Avrupa kupasında sesini yükseltti. İngiliz şampiyonu Manchester City yok sahada. İngiliz futbolu yok sahada. Türk futbolu var Avrupa'da... Evet değerli dinleyiciler, bu destan Manchester'da yazılmaya başlandı. Manchester'da 18 Eylül gecesi, Manchester'da, İngilizlerin futbol şehri Manchester'da Türk futbolcuları çıktılar, bir avuç seyircisiyle. Bu takımı tanımıyordu bile çoğu, telaffuz edemiyordu, kimi "Faynarbahçe", kimi "Finirbehçe" diyordu. İsmini söyleyemiyordu. Ama Fenerbahçe orada futbolun ismini, futbolun yaşatıldığı ve yaratıldığı memlekette futbolun ismini söyletti. Fenerbahçe, Manchester City'yi Mithatpaşa'da 2-1 yendi. Hem de 1-0 yenik bitirdiği bir yarıdan sonra. ikinci devrede, Fenerbahçe attığı iki golle, Türk futbolunu Avrupa kupasında şerefiyle temsil etti, ikinci tura yükseldi.

5- Manchester City Zaferinin İkinci Plağı (1968)

Fenerbahçe'nin Manchester City'yi elemesi üzerine çıkartılan ikinci plak ise Girgin isimli plak şirketi tarafından çıkartılmıştı. Dönemin ünlü spor spikeri Pertev Tunaseli'nin sesinden dinlediğimiz maçın anlatımının bulunduğu plak "2.10.1968 - Şampiyon Fenerbahçe-Manchester Maçı" ismiyle 45'lik olarak piyasaya çıkmıştı.

Plakta Pertev Tunaseli'nin maç anlatımı ve sözlerini Vecdi Uygun'un yazdığı, Nazif Girgin'in bestelediği ve Selahattin Özses'in seslendirdiği şarkılar bulunuyordu.

Nedim, Ogün oyun açtı,
Hey allah'ım o ne maçtı,
Aptallaşan Manchester'in
Her vuruşu faul, taçtı.

İngilizleri eliyorsun,
Barajları aşıyorsun,
Tam dört kupa taşıyorsun,
Yaşa varol Fenerbahçe,
Altın devri yaşıyorsun.

6- Didi ve Sahalarda Fenerbahçe Havası (1974)

Brezilya efsanelerinden Valdir Pereira Didi'nin Fenerbahçe'nin başına geçmesiyle birlikte sahalarda Sarı Kanaryaların rüzgarı esmaya başlamış ve kupalar bir bir müzeye taşınmıştı. Fenerbahçe'nin 1973-74 sezonunda hem ligi hem de Türkiye Kupası'nı kazanması üzerine iki tane plak piyasaya sürülmüş ve popüler kültür de sarı lacivert renklere bürünmüştü.

Piyasaya sürülen iki plaktan bir tanesi S&S isimli plak şirketi tarafından çıkarılan "Haydi Bastır... Fenerbahçe Oyun Havası - Sarı Kanaryalar ve Amigo Babi" ismini taşımaktaydı. Amigo Babi, dönemin popüler isimlerinden Urfalı Babi ismiyle bilinen Yılmaz Kayral'dı. 45'lik olarak piyasaya sürülen plağın bir yüzünde sözlerini ve bestesini Yılmaz Kayral'ın yaptığı "Fenerbahçe Oyun Havası" bulunmaktaydı: Şarkının sözleri şu şekildeydi:

Yaşasın Fenerbahçe bu maçı da aldı
Göztepe, Altay, Kayseri nerede kaldı?

Her maçında en azından beş tane çeker
Karşı takım seyircisi kahrından içer

Fenerim, Fenerim, Fenerim, Fenerim aslan Fenerim
Fenerim yenerim, Fenerim yenerim, şampiyon Fenerim

Sarı kanaryalarım pırıl pırıl uçar
Eskişehir, Bolu, Bursa korkudan kaçar

Hiçbir kuvvet yetmez Fenerimin gücüne
Her zaman üç beş çeker Ankaragücü'ne

Fenerim, Fenerim, Fenerim, Fenerim aslan Fenerim
Fenerim yenerim, Fenerim yenerim, şampiyon Fenerim

Avrupa'da söylenir şerefimiz şanımız
Fenerbahçe için feda olsun canımız

Cimbombomlar, Karakartallar bize vız gelir
Karşımıza kim çıkarsa hemen elenir

Fenerim, Fenerim, Fenerim, Fenerim aslan Fenerim
Fenerim yenerim, Fenerim yenerim, şampiyon Fenerim

Plağın diğer yüzünde ise "Haydi Bastır" isimli oynak folk parçasını Amigo Babi, Fenerbahçe taraftarlarıyla beraber okumuştur. Şarkının sözleri şöyledir:

Haydi bastır, haydi bastır, haydi bastır
Hey, hey, hey, hey, hey şampiyon Fener
Dünyayı yener, oynasa eğer
Timuçin, Niyazi, Datçu, Mustafa, Ender
Hoca Didi’si
Siyah incisi, sarı lacivertlisi
Şampiyon Fenerbahçe lig birincisi
Osman, Cemil’e
Serkan, Kamil’e ve Selahattin’e
Cemil’in golleri parçalar file
Ziya’dan aldı
Alparslan daldı, Ersoy’a saldı
Fenerbahçe bu maçı da üç sıfır aldı

7- Kalpleri Fetheden Renkler (1974)

Didi'nin estirdiği sarı lacivert fırtınanın popüler kültürdeki karşılığı da kendini gösteriyordu. Yeşilçam'da içinden Fenerbahçe geçen filmler çekilirken Unkapanı'nda da Fenerbahçe şarkıları yapılıyordu. İşte bu şarkılardan en ünlüsü de Nesrin Sipahi'nin sesinden dinlediğimiz Fenerbahçe Marşı'ydı. Dönemin Fenerbahçe başkanı Emin Cankurtaran'ın özel isteğiyle gerçekleşen projede, Nesrin Sipahi, sözlerini Fecri Ebcioğlu'nun yazdığı marşı Fenerbahçeli futbolcular ile beraber seslendirmiş ve kayıt da Diskotür imzasıyla piyasaya 45'lik plak halinde çıkmıştı. Şarkının kayıt sürecine Başkan Emin Cankurtaran ve teknik direktör Didi de dahil olmuşlardı. 

Yapılmasının üzerinden yıllar geçmesine rağmen halen Fenerbahçe'nin Kadıköy'de oynadığı maçlarda çalınan marşın sözleri şu şekildedir:

Kalpleri fetheden renkler
Yaşa Fenerbahçe
Türk’ün kalbi sende atar
Yaşa Fenerbahçe
Mazinde bir tarih yatar
Yaşa Fenerbahçe
Ne mutlu seni sevene
Yaşa Fenerbahçe

Cihatlar, Lefterler, Canlar, Fikretler
Hala sevilen birer abidedirler
Hiçbir kulüpte olmayan bu dostluk
Yıllar yılı hep şampiyon olduk 

Maç yaparken sahada
Sarı Kanaryalar
Rakip takıma krampon toplatırlar
Sıkı dur karşı defans Fener geliyor
Şut ve gol ağları deliyor

8- Ali Uyanık ve Fenerbostan (1976)

Ali Poyrazoğlu'nun 70'li yıllarda canlandırdığı ve aynı zamanda Fenerbahçe taraftarı da olan Ali Uyanık tiplemesi oldukça popülerdi. 1976 yılında Ali Poyrazoğlu, Ali Uyanık tiplemesini ile bir mizah plağı piyasaya sürer. HOP Plak etiketiyle yayımlanan plakta "Ali Uyanık - Tufaya Bak Tufaya - İcabında Fenerbostan" ismini taşımaktaydı. Hurşit Yenigün'ün düzenlemesini yaptığı kayıt, Ali Uyanık'ın hayali bir maçı anlatmasını içermektedir. Ali Uyanık, maçı anlatırken dönemin kadrosunuda sayar ve Fenerbahçe maçı 2-1 galip bitirir. Kaydın başında Ali Uyanık, "Hadi abiler şarkımıza başlayalım da icabında neşeli bir maç çıkarsın Fenerimiz." diyerek şarkıya girer. Şarkının sözleri şu şekildedir:

Fenerbahçe, Fenerbahçe
Döne, döne, yenerbahçe
Atar yemez icabında
Sekiz tane çekerbahçe

Attığı her golle güleriz
Bizim aslan Fenerimiz
Ölsek de ondan dönmeyiz
Bizim aslan Fenerimiz

* İçinde Fenerbahçe isminin geçtiği farklı plaklar da mevcut. 1950'li yıllarda Columbia Plakları'nın çıkarttığı ve karşılıklı gollerin atıldığı hayali bir derbi mücadelesini anlatan "Galatasaray - Fener / Netice: Galatasaray - 1 Fenerbahçe -1" isimli taş plak, 1964 yılında Alpay'ın seslendirdiği ve Şanar Yurdatapan Orkestrası'nın çaldığı "Maç Twist" gibi plaklarda Fenerbahçe ismi geçmekte fakat Fenerbahçe'ye özel bir şarkı atfedilmemektedir.

TARAFTARA ÖZEL

Futbol

2000’li yıllarda Fenerbahçe’nin katkı sağlayan önemli yerli transferleri

14.09.2020 12:54

Futbol

Son 20 Yılda Sezon İçinde En Çok Gol Atan Fenerbahçeliler

10.09.2020 12:59

Futbol

2000’li Yıllardan Sonra Fenerbahçe Formasını En Fazla Giyen Fenerbahçeli Yerli Futbolcular

10.09.2020 12:48

Futbol

Kulübeden gelerek maçlara etki eden unutulmaz Fenerbahçeli futbolcular

21.07.2020 14:30